ค่า pH ของน้ำหรือสารละลายคือ ค่าความเป็นกรดด่างของน้ำ ซึ่งโมเลกุลของน้ำ จะสามารถแยกออกเป็นไฮโดรเจนไอออน (H +) และไฮดรอกไซด์ไอออน (OH−) ไฮโดรเจนไอออนนั้นมีสภาพเป็นกรด และไอออนของไฮดรอกไซด์นั้นเป็นเบส ดังนั้น pH คือการวัดจำนวนของไฮโดรเจน หรือไฮดรอกไซด์ไอออนในสารละลาย ยิ่งไฮโดรเจนไอออนมีปริมาณมากน้ำ หรือสารละลายยิ่งมีความเป็นกรดมากขึ้น เช่น เดียวกันถ้าน้ำ หรือสารละลาย มีไฮดรอกไซด์ไอออนมาก ยิ่งมีความเป็นเบสมากนั่นเอง
ปริมาณของกรด หรือเบสในสารละลายคือ ความเข้มข้นของไอออน H + ถ้ามีปริมาณมากบอกเราว่า pH เป็นกรด ในทำนองเดียวกันความเข้มข้นของ OH− ที่สูงหมายความว่า pH นั้นเป็นเบส เพื่อรักษาสภาวะสมดุล pH ที่คงที่ร่างกายจะควบคุมความเข้มข้นของไอออนเหล่านี้
ตารางค่าความเป็นกรดด่าง pH ในชีวิตประจำวัน
หลายคนตระหนักว่าค่ากรด-ด่าง มีส่วนเกี่ยวข้องกับกรด หรือเบส และเป็นสิ่งสำคัญสำหรับสิ่งต่างๆ เช่นคุณภาพน้ำ การทำอาหาร ชีวิตสัตว์น้ำ และพืช ในแง่ที่ง่ายที่สุดค่าพีเอชบ่งบอกว่าน้ำเป็นกรด หรือเบส ดังนั้น pH = 7 หมายถึงสารละลายเป็นกลาง และ pH ที่มากกว่า 7 หมายถึงสารละลายเป็นเบส และ pH ที่น้อยกว่า 7 หมายถึงสารละลายที่เป็นกรด ค่าพีเอชยิ่งอยู่ไกลจาก 7 ยิ่งเป็นกรด หรือเบสมากขึ้น ตัวอย่างเช่น น้ำที่มีค่า pH 6 จะมีสภาพเป็นกรดอ่อน และน้ำที่มี pH 3 จะมีสภาพเป็นกรดสูงเป็นต้น
กรด (Acids) คือ
สารที่มี pH ต่ำ (จาก 0 ถึง 6) มีลักษณะเป็นกรด โดยทั่วไปหลายคนอาจคุ้นเคยกับกรด หรือสิ่งต่างๆ ที่มีลักษณะเป็นกรดได้แก่ น้ำมะนาวเป็นกรด เช่นเดียวกับลูกอมรสเปรี้ยวทั้งหมด กาแฟดำ น้ำมะเขือเทศ และนมก็มีกรดเช่นกัน น้ำมะนาวมี pH เป็น 2 ในขณะที่กาแฟดำมี pH เป็น 5 ซึ่งหมายความว่าน้ำมะนาวมีกรดมากกว่ากาแฟดำ ค่าพีเอชที่ต่ำกว่า หมายความว่ามีความเป็นกรดมากกว่านั้นเอง
เบส (ด่าง Bases) คือ
สารที่มี pH สูง (จาก 8 ถึง 14) เป็นเบส โดยที่คุณสามารถพบได้รอบๆ บ้านรวมถึงสิ่งต่างๆ เช่นสารฟอกขาว และเบกกิ้งโซดา จากรูปด้านบน (สีน้ำเงิน) สารฟอกขาวมีค่า pH เท่ากับ 13 ส่วนเบกกิ้งโซดามี pH เท่ากับ 9.5 ซึ่งหมายความว่า สารฟอกขาวนั้นเบสมากกว่าเบกกิ้งโซดา ค่าพีเอชที่สูงขึ้นหมายถึงสิ่งที่เบสมากกว่า
ค่า pH เป็นกลาง (Neutral) คือ
ในการพิจารณาเป็นกลางสารจะต้องมี pH 7.0 หากสารมีความเป็นกลางหมายความว่า ไม่มีความเป็นกรด หรือเป็นเบสเลย ตัวอย่างทั่วไปของสารที่เป็นกลางคือน้ำบริสุทธิ์ เลือดค่อนข้างใกล้เคียงกับความเป็นกลางด้วย pH 7.4 วิธีหนึ่งในการทำกรด และเบสให้เป็นกลาง (ให้ใกล้เคียงกับ pH 7) คือการผสมให้เข้ากัน
วิทยาศาสตร์ของ pH
pH เป็นตัวชี้วัดจำนวนไฮโดรเจนไอออนที่มีในระบบที่กำหนด โดยเฉพาะอย่างยิ่งค่า pH ของบางอย่างจะได้รับจากสมการต่อไปนี้
pH = −log [H +] โดยที่ [H +] คือความเข้มข้นของไฮโดรเจนไอออน
กรดคือสารใดๆ ที่มี pH ต่ำกว่า 7 ในขณะที่เบสเป็นสารใดๆ ที่มี pH สูงกว่า 7 และ pH เท่ากับ 7 ถือว่าเป็นกลาง สิ่งนี้หมายความว่า ถ้าสารสามารถให้ไฮโดรเจนไอออนได้ก็จะเป็นกรด ในขณะที่ถ้าสามารถรับไฮโดรเจนไอออนได้ก็เป็นเบส
รู้จักค่า pH
การวัด pH ค่าความเป็นกรดเบส
pH มักถูกวัดด้วยตัวบ่งชี้ pH เช่นกระดาษลิตมัสตัวชี้วัดเช่น สีเปลี่ยนนี้เมื่อพวกเขากำลังจุ่มลงในสารละลาย สีบอกค่า pH โดยประมาณให้เราทราบ และยังสามารถวัดได้ด้วยเครื่องมืออิเล็กทรอนิกส์ เช่น pH meter เป็นต้น
pH meter คุณภาพสูง
สนใจสินค้า pH meter คุณภาพสูง สามารถออกใบรับรองการสอบเทียบ (Certificate of Calibration) ขายราคาถูก
ดูรายละเอียดเพิ่มเติม